Vuurdoorn is een tuinstruik die wijdverbreid is in de omgeving. De plant is vooral populair vanwege zijn fraaie uiterlijk. In het voorjaar is hij versierd met witte bloemen, waaruit in de loop van het jaar oranje tot rode ronde vruchten groeien. Deze vrij verleidelijk ogende vruchten blijven lang aan de struik, zelfs tot ver in de winter. De fraaie sierheester is wintergroen. Het is als haag te vinden in openbare voorzieningen en dus steeds vaker in de buurt van speelplaatsen voor kinderen. Maar wees voorzichtig: delen van de vuurdoorn zijn giftig, zij het zwak.
toxiciteit
giftige delen van de plant
De stengels, scheuten en bladeren van vuurdoorn zijn niet giftig en dus ongevaarlijk. De besvormige steenvruchten zijn op zich niet giftig. Als ze worden gegeten, smaken ze echter nogal onaangenaam melig en zuur. Ze zijn daarom niet geschikt voor rauwe consumptie.
In de kleine, ronde, nootachtige vruchten zitten echter tussen de twee en vijf zaden in de vorm van kleine korrels. Deze zaden bevatten sporen van toxines uit de groep van cyanogene glycosiden. Bij het kauwen en later verteren komt dit toxine vrij en heeft het een licht toxisch effect op het menselijk lichaam en giftig tot zeer giftig voor dieren.
toxine inname
Zo komt het gif.webp in het lichaam
Het aanraken van de delen van de plant kan zonder problemen, omdat ze niet giftig zijn. Dit geldt ook voor de zaden die het gif.webp bevatten. Zelfs je hand naar je mond brengen na het aanraken van de vrucht met de zaden is niet gevaarlijk. Het gif.webp wordt ingenomen door alleen de vrucht te eten.
Tip: Ook al is het effect voor volwassenen maar zwak: eet het fruit niet rauw. De struik wordt echter beschouwd als een alternatief voor duindoorn en wordt daarom vaak in de keuken gebruikt. Zorg er bij het koken van jam voor dat de jam vrij is van zaden. De glycoside in de zaden overleeft ook het koken. Hoewel de hoeveelheden van deze stof klein zijn, is het veiliger om de pitten/zaden te verwijderen.
Belangrijk: Dit is wat u moet weten over cyanogene glycosiden
- cyanogene glycosiden zijn wijdverbreid als plantentoxines
- ze bestaan uit suiker in de combinatie van koolhydraten en alcohol
- gehecht aan de koolstofbinding is een nitrilgroep
- bij consumptie vindt de zogenaamde enzymatische splitsing plaats
- daarbij komt waterstofcyanide vrij
- Waterstofcyanide is beter bekend onder de populaire naam blauwzuur
toxisch effect
De concentratie van deze gif.webpstoffen in de bessen is zo laag. Bij volwassenen treden, zelfs na het nuttigen van grote hoeveelheden, vergiftigingsverschijnselen niet of zeer zelden op.
bij peuters
Kinderen opgelet: versterkt effect
Gevoelige mensen en vooral kinderen worden echter getroffen door de consumptie van rauwe vuurdoornvruchten. Kleine kinderen kunnen ook niet goed tegen kleine hoeveelheden.
De gevolgen:
- Ongemak in maag en darmen
- misselijkheid
- Braaksel
- diarree
De toxische werking van de glycoside begint niet direct na het eten van de vuurdoornvrucht. Dit komt omdat cyanogene glycosiden zelf geen toxisch effect hebben. Pas als het molecuul wordt gesplitst, komt het blauwzuur vrij.
De afbraak van het gevaarlijke blauwzuur vindt enzymatisch plaats. Dit betekent dat het toxische effect pas optreedt wanneer de enzymen in het speeksel en later in de maag of darmen, die belangrijk zijn voor de spijsvertering, inwerken op het gekneusde fruit. Er kunnen tien tot twintig minuten verstrijken tussen consumptie en de eerste symptomen, vooral als het kind de bessen heel heeft ingeslikt en niet heeft gekauwd.
Met katten
giftig effect op katten
Terwijl vuurdoornbessen en zaden bij mensen milde vergiftigingsverschijnselen veroorzaken en niet dodelijk zijn, zijn de effecten op katten bedreigend. Dit komt omdat het blauwzuur dat vrijkomt door de cyanogene glycosiden zeer giftig is en daarom verwoestend voor het dier.
- Oorzaak: het blauwzuur grijpt in in de stofwisseling en binnen zeer korte tijd wordt de energiestofwisseling verlamd
Deze symptomen duiden op vergiftiging:
- beginnende kortademigheid
- progressieve ademhalingsmoeilijkheden
- verhoogde speekselvloed
- toenemende hartslag
- koorts
- tachycardie
Eerste hulp bij vuurdoornvergiftiging:
- snel handelen in geval van blauwzuurvergiftiging aangezien de vergiftiging snel vordert
- als het dier zichzelf verslikt, irriteert u mechanisch het spijsverteringskanaal
- door dit te doen, help je hem de gegeten bessen kwijt te raken voordat de enzymatische verwerking begint
- geef het dier niets vloeibaars
- Aandacht: geen melk, geen olie en ook geen water
- raadpleeg onmiddellijk een dierenarts
bij honden
gevaar voor honden
Honden, vooral kleinere exemplaren, reageren ook sterk op cyanogene glycosiden. Ook hun energiemetabolisme is in korte tijd verlamd. Daarom moeten ook bij honden snel maatregelen worden genomen bij vergiftigingsverschijnselen.
- Mechanisch braken opwekken
- geef geen vloeistof
- zie snel een dierenarts
preventie
Maatregelen van voorzichtigheid
- Kattenbezitters onthouden zich van het planten van vuurdoorn
- als de struik al bestaat, moet je de kat weghouden
- Honden moeten ook "educatief" duidelijk worden gemaakt om weg te blijven
Tip: Vuurdoorn heeft stekels. Door de dieren lichtjes met de plant te "porren" laten ze zien dat het onaangenaam is om ze aan te raken. Dit houdt huisdieren, vooral intelligentere honden, weg.
Eerste hulp
Eerste hulp bij vuurdoornvergiftiging
- geef het kind in geen geval melk te drinken;
- het toedienen van thee heeft ook een averechts effect
- Grond: Vloeistoffen stimuleren de spijsvertering en daarmee het effect van enzymen op de cyanogene glycosiden
- zich onthouden van het opwekken van braken
Wist je eigenlijk:
… dat de kans groter is dat u een kind kwaad doet als u het aanmoedigt om te braken. Vooral kleine kinderen verliezen daarbij veel vocht. Uitdroging is een risico voor hen.
alternatieve planten
Een goed alternatief voor vuurdoorn is duindoorn. Het draagt ook kleine, ronde vruchten. Deze zijn lichter en gloeien geel tot oranje.