Bruine vlekken op tomaten zijn typische symptomen van een aantasting door bloesemrot. Tegen de tijd dat de verwoestende schade optreedt, hebben getroffen hoveniers al veel tijd en moeite in hun tomatenplanten geïnvesteerd. De vraag wordt terecht gesteld of beschadigd fruit eetbaar is voorbij het punt van rot. In deze gids wordt op een praktische en begrijpelijke manier de invloed van bloesemrot op de eetbaarheid van tomaten uitgelegd.
Bruine vlekken op tomaten
Het goede nieuws eerst: Bloesemrot is geen ziekte maar een fysiologische aandoening die wordt veroorzaakt door een acuut gebrek aan calcium. Wat op het eerste gezicht een schimmelinfectie lijkt, heeft in werkelijkheid niets te maken met een aantasting door ziekteverwekkers. De gebruikelijke verdachten in de vorm van sporen, virussen of bacteriën kunnen worden uitgesloten als oorzaak van bruine vlekken op tomaten. Aangetaste tomatenplanten hebben een gebrek aan calcium, een van de belangrijkste voedingsstoffen en een belangrijke bouwsteen voor gezonde celwanden. Als er een tekort is in de plantenfysiologie, storten de celwanden in en sterft het weefsel geleidelijk af.
symptomen
De oorzaken van bloesemrot zijn nog niet volledig onderzocht. Desalniettemin bestaat er geen twijfel over welke symptomen moeten worden gebruikt om de tekortkoming te diagnosticeren. De volgende indicatoren geven aan dat een tomatenplant een calciumtekort heeft:
- Vroeg stadium: grijsbruin tot donkerbruin, waterige vlekken aan de basis van de bloemen
- Vergevorderd stadium: verzonken, verhard, donkere necrose
- Bijwerkingen: opvallend dunne huid, misvormde bladeren
Het feit dat de tomatenplanten zelf een vitale en gezonde indruk maken zorgt voor verbijstering. Bovendien vertonen lang niet alle vruchten van een pluim de genoemde symptomen. Heel wat pluimen van een tomatenplant blijven vaak volledig gespaard van fruit met rotte plekken, terwijl bruinzwarte beschadigde plekken op pluimen in de directe omgeving de verwachting van smakelijke tomaten bederven.
tip: Bruine vlekken op het blad van een tomatenplant signaleren een plaag met Phytophthora, een gevreesde schimmelinfectie in de tomaten- en aardappelteelt. Vruchten van aangetaste planten zijn niet eetbaar. De uitlokkende ziekteverwekker Phytophthora infestans maakt gif.webpstoffen vrij die in het ergste geval kankerverwekkend zijn.
oorzaken
Bij het zoeken naar de oorzaken van een calciumtekort en het daaruit voortvloeiende eindrot, staan verschillende uitgangspunten centraal. Ofwel tomatenplanten kunnen de voedingsstof niet in voldoende hoeveelheden opnemen of het is zelfs niet aanwezig in de bodem.
De beschikbaarheid van de belangrijke voedingsstof hangt nauw samen met de lokale watervoorziening. Calcium wordt altijd via de paden van een tomatenplant vanuit de grond naar bladeren en fruit getransporteerd. Deze sapstroom wordt geregeld door de mate van verdamping via de bovengrondse delen van de plant. Droogtestress of te hoge luchtvochtigheid brengen de sapstroom uit balans. Het resultaat is een onderaanbod van calcium, al dan niet voldoende calcium in de bodem. Tot overmaat van ramp verdampen tomatenvruchten aanzienlijk minder water dan bladeren en scheuten. De toch al kleine hoeveelheid calcium bereikt de bladeren voornamelijk via de paden en wordt pas secundair door de sapstroom naar de vrucht getransporteerd.
Het wordt verergerd wanneer tomatentelers stikstofrijke meststoffen toepassen, zoals blauwzaad en soortgelijke minerale meststoffen. De resulterende overgroei van de bladeren gaat ten koste van de vruchten en hun calciumvoorziening. Om deze reden komt bruinachtige tot zwarte necrose bij tomaten vooral veel voor bij snelgroeiende tomatenrassen.
Een volledige blokkering van calcium treedt op wanneer tomatentelers een overaanbod aan kalium en magnesium veroorzaken. Overbemesting met deze twee voedingsstoffen houdt calcium vast in de bodem. In combinatie met een te lage pH-waarde komt het calciumtransport volledig tot stilstand en zijn bruine vlekken op tomatenvruchten onvermijdelijk.
Tomatenziektes, bloesemrot
Eetbaar ondanks eindrot?
Bruine of eeltige vlekken op tomaten zijn meestal beperkt tot de opperhuid. Het binnenste vruchtvlees blijft intact en is zonder problemen eetbaar. Smaakstoornissen zijn ook niet te vrezen. Knip na het oogsten eenvoudig de rotte plekken weg.
tip: Wisselvallig weer met droog-warme en nat-koude fasen bevordert bloesemrot bij tomaten. Door de planten te laten groeien onder een afdak voor regen of tomaten, verzacht u de effecten van onregelmatige watertoevoer en daaropvolgende calciumtekorten.
Bladbemesting als noodhulp
Als de eerste waterige rotte plekken op tomatenvruchten verschijnen, beperk dan de verdere verspreiding met gerichte bladbemesting. Want gezien de eerste symptomen is het te laat om het duidelijke gebrek aan calcium te compenseren met bodembemesting. Door vloeibare calciummest rechtstreeks op de bladeren aan te brengen, gaat de voedingsstof rechtstreeks de paden in en vindt zijn weg naar de uitgehongerde vrucht. In goed gesorteerde speciaalzaken zijn diverse speciale meststoffen verkrijgbaar om een calciumtekort te compenseren, zoals Wuxal-Calcium of Purital C15 van Green24. Hoe een bladmeststof correct toedienen:
- Belangrijk: Draag een veiligheidsbril om oogirritatie door spatten te voorkomen
- De beste tijd is vroeg in de ochtend of na zonsondergang
- Meng bladmest met zacht water volgens de instructies van de fabrikant
- Voeg een paar druppels afwasmiddel toe om de hechting aan het gebladerte te verbeteren
- Giet in een hand- of drukspuit
- Gelijkmatig aanbrengen op de boven- en onderkant van de bladeren
- Vermijd indien mogelijk het fruit te sproeien
Bereid de voedingsoplossing pas vlak voor gebruik. Langdurige opslag vermindert de effectiviteit ervan aanzienlijk. Het is ongetwijfeld een moeilijke onderneming om fruit volledig uit te sluiten van bladtoepassing. Tomaten die zijn bevochtigd met vloeibare calciummest, zijn veilig om te eten, op voorwaarde dat de vrucht voor het eten grondig wordt gespoeld met schoon water.
preventie
Als u in de toekomst geen last meer heeft van bruinrot op het fruit van uw tomatenplanten, raden wij u deze preventieve maatregelen aan:
- Bemest tomatenplanten op een evenwichtige manier met compost en hoornkrullen
- Of breng een organische langwerkende tomatenmest aan
- Verwen daarnaast de zware eters met vloeibare, biologische tomatenmest
- Regelmatig water geven voor continu bodemvocht zonder droogtestress of
wateroverlast
Een pH-test geeft meer informatie om een te zure grond als oorzaak van de kalkblokkade uit te sluiten. Tuincentra en bouwmarkten bieden gebruiksvriendelijke testsets tegen een redelijke prijs. Als het resultaat een pH-waarde onder de 5,5 aangeeft, kalk dan de grond. Dit lukt in harmonie met de natuur met behulp van lavasteenpoeder of bio-geactiveerde kalk. Strooi het korrelmateriaal op de wortelschijf van uw tomatenplanten, hark het oppervlakkig in en geef opnieuw water.
