De kleine bruine kevers zijn al eeuwenlang interessant voor de mensheid. Oorwormen (Dermaptera) zien er een beetje gevaarlijk uit met hun kleine tang op hun buik. Veel mensen, vooral kinderen, hebben de neiging bang te zijn voor de oorkruipers wanneer ze hun pad kruisen. Ze worden meestal 's nachts in het wild gevonden. Soms kunnen er enkele exemplaren in huis verdwalen. Vaak rijst de vraag of oorwormen gevaarlijk of giftig zijn?
oorworm
Oorwormen zijn ook algemeen bekend als oorwormen. Wereldwijd zijn er ongeveer 1.700 verschillende soorten. Slechts 30 van hen wonen in Europa. In Duitsland komt de "gewone oorworm" (Forficula auricularia) het meest voor. De kleine insecten kunnen, afhankelijk van het geslacht, tussen de 12 en 17 millimeter groot worden en zijn roodbruin tot zwart van kleur. Haar lichaam is verdeeld in drie ledematen:
- Kop met scherpe monddelen, twee antennes en ogen
- borst met vleugels
- Buik met twee scharen (ceri) en gele poten
merk op: Oorwormen zijn vliegende insecten. Er zijn echter maar een paar soorten die echt kunnen vliegen. Afhankelijk van de soort zijn de vleugels volledig ontwikkeld of zo verkleind dat ze niet meer kunnen vliegen.
In de regel zijn de meeste voorvleugels sterk achteruitgegaan en zijn de achtervleugels gevouwen onder het chitineuze pantser en zijn ze niet zichtbaar. De klauwen op de buik zijn in verschillende mate gebogen bij mannen en vrouwen. Ze dienen om aanvallers af te weren en prooien te vangen. Daarnaast bieden ze ook een goede hulp tijdens het paren om de partner stevig vast te houden. Vliegende soorten kunnen hun achtervleugels openen met behulp van een tang.
Overdag zelden zichtbaar
In de regel zijn de kleine insecten extreem nachtdieren. Overdag zie je ze bijna niet. Tenzij ze uit hun schuilplaatsen werden gewekt. Oorwormen houden van een beschutte, smalle en enigszins vochtige plaats. Hier voelen ze zich bijzonder op hun gemak en in het voorjaar leggen de vrouwtjes hier ook eieren en in het najaar de jonge dieren. Bij voorkeur als schuilplaats dienen
- Hopen kreupelhout en bladeren
- kleine scheurtjes in takken
- Openingen tussen boom en schors
- Holten onder stenen maar ook
- holle perzikstenen
merk op: Oorwormen zijn ook erg familiair. Nadat de eieren zijn gelegd, wordt het broed zorgvuldig verzorgd, zoals alleen bekend is van honingbijen in het insectenrijk. Zonder deze broedzorg zouden de eieren niet kunnen overleven.
Zijn oorwormen gevaarlijk?
Al eeuwenlang bestaat er een legende over deze kleine insecten. Om deze reden werden oorwormen ook als zeer gevaarlijk en soms giftig voor mens en dier beschouwd. Volgens de overlevering gingen mensen ervan uit dat de kleine kevers 's nachts de gehoorgang van de slapende persoon binnengingen, waar ze met hun tang het trommelvlies kapotmaakten en hun eieren legden. Natuurlijk is dit slechts bijgeloof, want pakkende deuntjes hebben gewoon niet de kracht. Integendeel, ze zijn ook voor mensen en huisdieren volkomen onschadelijk en veruit niet giftig. Zelfs een klein beet van de oorworm is volkomen ongevaarlijk, niet gevaarlijk of giftig en doet niet eens echt pijn. De insecten verdedigen zich alleen op deze manier als ze zich bedreigd voelen.
merk op: Oorwormen kunnen hun afscheidingen tot 10 cm op hun vijanden schieten. Er is echter geen gezondheidsrisico. Het is niet giftig.
Feit is echter dat ze in de middeleeuwen als medicijn werden gebruikt. Om dit te doen, was het noodzakelijk om de dode insecten tot poeder te malen. Het werd toen gebruikt om oorpijn, doofheid en gehoorverlies te behandelen. Nou, het succes is zeker twijfelachtig.
Handige tuinhulpjes
Onder biologische boeren en natuurlijk ook hobbytuinders, worden oorwormen zeker gezien als nuttige tuinhulpjes. Hun favoriete voedsel bestaat voornamelijk uit bladluizen, het kleine, lichtgroene ongedierte aan de onderkant van bladeren of op de bloemen en bloemknoppen van verschillende planten, zoals rozen. Als een plant er eenmaal mee besmet is, zuigt hij letterlijk het sap eruit. Grote schade kan optreden als er niets aan wordt gedaan. Naast meikevers kunnen hier ook oorkruipers een natuurlijke bestrijdingsmethode zijn. In de schemering gaan de kleine insecten jagen. Maar niet alleen bladluizen behoren tot hun favoriete voedsel, maar ook
- Fruitmotteneieren
- mijten
- webmotten
- schimmels
- algen
- meeldauw schimmels
Er moet echter ook worden opgemerkt dat de Dermaptera schade kan veroorzaken in boomgaarden en wijngaarden. Vooral in warme en droge jaren, wanneer ze zich snel vermenigvuldigen, fruit met een zachte schil, zoals
- kersen
- perziken
- druiven en
- pruimen
op hun menu staan. Heel vaak zijn ze ook te vinden in gegeten fruit, zoals appels. Deze vruchten zijn echter meestal verrot of vooraf beschadigd. Oorwormen kunnen niet zelf in harde fruitschillen dringen. Ze gebruiken meestal de tunnels van de rupsen van de fruitmot.
Omdat oorwormen zich deels voeden met organisch afval, schimmels en algen, zijn ze ook betrokken bij de humusvorming en ook bij het vrijkomen van voedingsstoffen in de bodem. Tegelijkertijd dienen ze op hun beurt als voedsel voor vogels, egels en spitsmuizen.
Daarnaast is er ook de mogelijkheid, vooral in droge jaren of als er niet genoeg bladluizen zijn, dat de oorwormen zich voeden met aas of dode plantendelen. Ze knagen dan ook aan gezonde bladeren en bloemen om in hun waterbehoefte te voorzien. Als er dan gerafelde, opgegeten bladeren verschijnen, dan is de Dermaptera meestal aan het werk.
Ook kunnen ze schade aanrichten aan graanopslagplaatsen, druiven, perziken en sierplanten zoals clematis, trompetbloemen en dahlia's, aangezien hier geen bestrijdingsmiddelen zijn toegestaan. Het komt echter vrij zelden voor.
In de tuin zijn oorwormen meestal nuttiger dan gevaarlijk en giftig.
merk op: Normaal gesproken voeden oorwormen zich met planten en dieren. De zandoorworm (Labidura riparia) aan de Oostzeekust is echter een pure carnivoor met zijn lengte van 26 mm.
Oorwormen als insectenwerende middelen
Aangezien de oorwormen nu nuttige ongediertebestrijders zijn gebleken, mag er geen bestrijding in de tuin worden uitgevoerd. Integendeel, het is nuttig om geschikte habitats te creëren, met andere woorden geschikte nest- en rustplaatsen. Dit zal er dan ook in slagen de kevers aan te trekken en te overtuigen om te blijven. Een accommodatie bouw je eenvoudig zelf, zonder veel moeite en handvaardigheid. Een bloempot van klei gevuld met stro is hier ideaal voor.
- Knoop een stuk koord met een dwarsbalk
- trek hem van onderaf door het gat in een omgekeerde bloempot
- Dwarsbalk en koord zorgen voor het ophangen van de pot
- Vul de pot met stro of houtkrullen
- stof met een handvol aarde
- steek er stevig een stuk konijnendraad in
- De draad moet 3 cm over de rand van de pot uitsteken
- zet alles vast met binddraad
- De binnenkant van de pot mag niet nat worden (regen)
- lijm de potscherf eenvoudig in het bovenste gat
- Leg de pot opzij in de buurt van typische overwinteringsverblijven
- aanbevolen stokken en stapels bladeren
- beste tijd: vroege lente
- Opening moet toegankelijk zijn
- Halverwege juni voorzichtig de pot ophalen
- post op bestemming
- goede plek om in fruitbomen te hangen?
- met opening naar beneden
tip: Het is belangrijk dat de pot altijd in contact staat met de boomstam of dikkere takken aan de boven- en onderkant. Op deze manier kunnen oorwormen ongehinderd en zonder omwegen hun schuilplaats bereiken en verlaten.
ongedierte bestrijden
Normaal gesproken zou er geen controle in de tuin moeten zijn, omdat ze erg handig blijken te zijn. Maar soms kan er een grote plaag zijn, vooral in droge en warme zomers. Het woord plaag is echter niet echt gepast met twee populaties per jaar.
In de moestuin kunnen de oorwormen grote schade aanrichten als er weinig voedsel voorhanden is. Daarnaast zijn ze ook niet echt wenselijk wanneer ze in grote aantallen op balkons en terrassen verschijnen. Niettemin moeten ze niet in deze zin worden bestreden, maar indien mogelijk naar een andere locatie worden hervestigd. Hiervoor is het nodig om de insecten gericht uit hun schuilplaats te lokken. De hierboven genoemde bloempot gevuld met stro blijkt daarbij behulpzaam te zijn. Deze wordt eenvoudig ondersteboven in het bed geplaatst, in de fruitboom gehangen of dicht bij de grond op het balkon of terras bevestigd. De dieren zullen deze woning graag als hun nieuwe onderkomen aanvaarden. Verhuizing is dan probleemloos mogelijk.
Soms kan het ook voorkomen dat geïsoleerde exemplaren in huis verdwalen. Ook hier is verhuizen aan te raden. Oorwormen houden van natte plekken. Een stuk vochtig papier of doek kan in een hoek van de kamer worden geplaatst om ze aan te trekken. Het zal niet lang meer duren voordat de dieren zich daar hebben verzameld. Een overstap naar buiten is dan snel gedaan.
Om te voorkomen dat oorwormen überhaupt in huis komen, kan het gebruik van horren nuttig zijn. Licht kan ook helpen. De kleine kevers houden van donkere plekken. Het licht kan eenvoudig worden ingeschakeld of er kan een lichtbron op de getroffen gebieden worden gemonteerd.
merk op: Chemische bestrijding van oorwormen in de tuin is verboden omdat ze als heilzaam worden beschouwd. Op overtredingen staan boetes. Alleen lijmringen op steenfruitbomen zijn toegestaan.