Elk jaar betoveren viooltjes tuinen, terrassen en balkons met hun grote bloemen in een grote verscheidenheid aan kleuren. Met de juiste zorg verschijnt een weelderige bloei van het vroege voorjaar tot de herfst. Ze zijn ook bekend als estheet of veldviooltjes en worden meestal gekweekt als tweejarige planten. De viooltjes, die tot de eerste bloemen van het jaar behoren, zijn in de regel winterhard. Er moeten echter een paar dingen worden overwogen.

Zijn viooltjes winterhard?

Viooltjes of Viola behoren tot de viooltjesfamilie (Violaceae). De inheemse kruidachtige plant kan een hoogte bereiken van 15 tot 35 cm en een bloemdiameter tot 6 cm. Er zijn veel soorten en kleuren, zelfs geurige viooltjes. De eerste bloemen verschijnen eind maart, soms tot ver in oktober. De zorg is niet eens heel ingewikkeld. Je moet er alleen voor zorgen dat de planten niet uitdrogen. Ze moeten ook om de paar weken worden bemest en na de eerste bloei worden teruggesnoeid. In milde winters produceren ze zelfs af en toe bloemen.

Veredeling heeft geresulteerd in een grote verscheidenheid aan kleuren, waaronder bloemen met patronen en randen met franjes. Deze rassen zijn echter slechts één, maar meestal tweejarige variëteiten. In het jaar van zaaien verschijnen alleen de eerste groene bladeren, die ook in de winter hun kleur behouden. De indrukwekkende bloemen verschijnen pas in het tweede jaar na het zaaien.

tip: De bloemen van het viooltje zijn eetbaar. Ze worden niet alleen gebruikt om eten en drinken te versieren, maar ook in salades en desserts.

Viooltjes verdragen vorst

Viooltjes zijn van nature meerjarig en winterhard. Het tuinviooltje (Viola x wittrockiana) is ontstaan uit een kruising tussen het wilde viooltje (Viola tricolor), het Altai viooltje (Viola altaica) en het Sudetenviooltje (Viola lutea). Alle drie de soorten trotseren zeer lage temperaturen in de winter. Ze zijn ook meerjarig, wat normaal ook geldt voor Viola x wittrockiana. De groeivorm van de gecultiveerde vorm wordt echter na twee jaar behoorlijk lelijk.

Het wilde viooltje is te vinden in weiden, braakliggende terreinen en bermen in heel Centraal-Europa. Het verdraagt temperaturen tot -30 °C. De resulterende kweekvorm wordt zelfs bij -23 °C niet beschadigd. Alle genoemde waarden hebben betrekking op normale, sneeuwrijke winters. Hiervoor zijn echter wel bepaalde voorwaarden nodig.

tip: Let bij het kopen van viooltjes altijd op winterharde soorten.

invloed op winterhardheid

De winterhardheid van de vroege bloeiers kan zeker positief worden beïnvloed. Deze omvatten onder meer

  • de site
  • bodemgesteldheid
  • passende zorg

Kies de locatie zorgvuldig

Het tuinviooltje is vrij flexibel in de locatiekeuze. In het voorjaar aangeplante rassen geven de voorkeur aan een halfschaduwrijke plek in de tuin of in een emmer op het terras. Aan de andere kant geven herfstbeplantingen de voorkeur aan een zonnige standplaats. Tweejarige en vorstbestendige rassen verdragen een zonnige en halfschaduwrijke standplaats. Aanplanten onder bladverliezende hagen en heesters behoort ook tot de mogelijkheden.

tip: Op een gunstige standplaats zullen de vroege bloeiers zich meestal zelf uitzaaien om te verwilderen.

bodemgesteldheid

Altviool houdt van een bodem die goed vocht kan opnemen. De ondergrond mag niet te nat zijn, maar moet altijd vochtig zijn.
Wateroverlast wordt niet getolereerd. Dit kan snel leiden tot wortelrot en bladvlekkenziekte. Een pH-waarde van de grond tussen de 6,5 en 8. Fris vochtige grond kan een positief effect hebben op de winterhardheid van de viooltjes.
Culturen in kuipen of potten moeten altijd op plaatsen worden geplaatst die beschermd zijn tegen de regen.

goede zorg

Een juiste verzorging van de planten garandeert dat de viooltjes ook navenant winterhard zijn. Daarnaast is natuurlijk de toevoer van voedingsstoffen erg belangrijk voor de weerstand, zeker bij vorst. De toevoeging van compost of hoornkrullen leidt tot een langdurige aanvoer van voedingsstoffen. Bovendien moeten de verwelkte bloeiwijzen constant worden verwijderd. Deze maatregel stimuleert niet alleen nieuwe bloei, maar voorkomt ook dat de plant onnodig energie verspilt. Uiteindelijk verhoogt dit de winterhardheid alleen maar verder.

Op een humusrijke en vochtige plaats kunnen de viooltjes veilig in de tuin blijven staan. Ze zijn hier voldoende winterhard en er zijn geen extra voorzorgsmaatregelen nodig.

tip: Bij strenge vorst krullen de planten de bladeren op en sluiten de bloemen. Bij zachter weer strijken ze weer glad en gaan de bloemen open.

Pas op voor vorst

In de winter genieten de viooltjes van een deken van sneeuw. Dit heeft een isolerende werking en biedt zo bescherming tegen vorst. Bevriezing zonder sneeuwbedekking maar vrieskou kan schade toebrengen aan de vroege bloeiers. Deze kunnen worden voorkomen door een paar voorzorgsmaatregelen te nemen:

  • Afdekken met een laag blad, stro, naaldkreupelhout of bastmulch
  • alternatief gebruik van ademend tuinvlies
  • Ingetrokken bladeren van de planten zorgen voor extra bescherming
  • Snoei de planten dicht bij de grond in oktober terug

De winterbescherming mag alleen worden verwijderd als de temperaturen permanent boven nul graden zijn, meestal eind februari of begin maart. Anders kan zich bij hogere temperaturen snel condens vormen onder de afdekking. Hierdoor kunnen schimmel en rot zich verspreiden.

tip: Gebruik in ieder geval geen folie als omslag. Deze is luchtdicht en de zuurstoftoevoer wordt onderbroken. Bij blootstelling aan zonlicht ontstaat er een warm, vochtig microklimaat wat een positief effect heeft op de groei van schimmel- en schimmelsporen.

Vergeet niet water te geven

De viooltjes water geven is essentieel, vooral bij vorst, zelfs als ze als winterhard worden beschouwd. Een sneeuwdeken beschermt de planten niet alleen tot -20 °C, maar zorgt ook voor voldoende vocht. Vooral bij vorst zonder sneeuwdek kunnen de viooltjes last hebben van droogtestress:

  • Wortels kunnen geen vocht opnemen als de grond bevroren is
  • Planten zouden verwelken
  • Dit kan verholpen worden door perk- en potplanten water te geven op milde dagen
  • de kluit van potplanten mag niet uitdrogen
  • geen bemesting tussen september en maart

Winterslaap in emmer

Viooltjes in balkonbakken en bakken vereisen speciale maatregelen voor overwintering. De kluit heeft een speciale bescherming nodig, omdat door de dunne vaatwanden snel vorstschade kan optreden. Het mag nooit helemaal uitdrogen. Preventieve maatregelen kunnen helpen:

  • Bedek de kuipjes met noppenfolie, krantenpapier of fleece
  • Plaats de emmer op een isolerende ondergrond (hout, piepschuim)
  • Bedek het bad met bladeren, stro, houtkrullen, zaagsel of dennentakken
  • plaats indien mogelijk emmers op de beschermende zuidmuur van het huis

Emmers met een diameter van minder dan 30 cm kunnen echter nog steeds vorstschade oplopen. Het enige dat hier helpt is overnachten in een vorstvrij maar koud winterverblijf, onder de 10 graden. De planten moeten vooraf tot op de grond worden teruggesnoeid. Dit voorkomt ziekten en plagen.

tip: Om de winterhardheid van de viooltjes te verhogen dient vanaf juli een kaliumrijke bemesting te worden toegepast, bijvoorbeeld bij smeerwortelmest. Het kalium verbetert de fotosynthese, versterkt weefselcellen en verlaagt het vriespunt.

Als de planten voldoende winterhard zijn, kunnen ze de overgang tussen dooi en vorst goed doorstaan.

Planten van eigen bodem verdragen meer vorst

Planten die in de herfst worden gekocht, zijn bijzonder koudebestendig. Aan de andere kant zijn viooltjes die in de lente in winkels worden verkocht, meestal erg gevoelig voor kou. Een alternatief hiervoor zijn zelfgekweekte planten. Deze worden in de zomer gezaaid, van mei tot juni, voor de bloei in het voorjaar. Deze planten zijn speciaal

  • robuust
  • persistent met een weelderige bloei
  • extreem winterhard

tip: Let er bij het kopen van zaden op dat ze voldoende winterhard zijn. De kleur zou meer op de achtergrond moeten zijn.

Categorie:

Tuinplanten