Het begrip monocultuur wordt steeds vaker gebruikt in tijden van natuurbeschermingsdiscussies, omdat deze vorm van beheer overal herkenbaar is. Typische voorbeelden zijn te vinden in tropische gebieden, maar deze praktijk wordt ook in Duitsland beoefend. Zelfs in de moestuin zijn er veel monoculturen. Er zijn enkele voordelen voor de economie, maar de negatieve impact wordt steeds duidelijker.

definitie

De term monocultuur komt van de Griekse woorden "monos" en "cultura", wat vertaald betekent zoiets als "alleen" en "cultivering". De teelt vindt plaats over vele jaren. In tegenstelling tot deze methode staat de gemengde cultuur, waarin volgens de definitie verschillende soorten in één gebied geplant worden.

Gevaar: De monocultuur is niet te verwarren met de pure cultuur, die staat voor het kweken van één enkele plantensoort binnen een jaar. Het volgende jaar worden op dezelfde oppervlakte totaal verschillende planten gekweekt. Dit proces wordt ook wel vruchtwisseling genoemd.

In je eigen tuin

De monocultuur vindt zijn oorsprong in de Middeleeuwen, omdat vanaf het begin van de akkerbouw de akkers eenzijdig werden bebouwd. Deze praktijk van eenveldslandbouw is tot op de dag van vandaag voortgezet. Het wordt niet alleen in de economische sfeer gebruikt. Deze vorm van beheer komt ook veel voor in de moestuin. Aardappelen worden vaak jarenlang in hetzelfde gebied geplant. Maar er zijn weinig redenen die voor deze benadering pleiten.

  • Het oogsten van het hele veld vindt tegelijk plaats
  • Voor veldverzorging en oogsten zijn weinig apparaten nodig
  • grotere opbrengst door te planten met een enkele soort
  • maakt het mogelijk om speciale kennis over een plant te verwerven

Tip: Veel verondersteld onkruid blijken positieve gezelschapsplanten in het bed te zijn. Vogelmuur, brandnetel en klaver hoeven niet meteen te worden verwijderd, omdat ze zorgen voor een natuurlijke leefomgeving met een intacte functie.

nadeel

Vergeleken met de voordelen wegen de nadelen van een monocultuur op tegen de nadelen. Er zijn talloze negatieve voorbeelden over de hele wereld die kunnen worden gebruikt als redenen voor gemengde culturen.

verlies van biodiversiteit

Er zijn tal van gemeenschappen tussen de dieren- en plantenwereld. Bepaalde dieren kunnen alleen overleven als verschillende plantensoorten het leefgebied kenmerken. In monoculturen gaat deze diversiteit verloren wanneer slechts één soort dominant is. Veel insecten, vogels en zoogdieren vinden geen voedselbronnen of geschikte leefgebieden. Je wordt weggestuurd. Ongeveer een derde van alle inheemse dier- en plantensoorten staat nu op de Rode Lijst.

Koolzaadvelden in Noord-Duitsland

Wat toeristen elk jaar verrukt, blijkt een verraderlijke idylle te zijn. De eindeloos uitgestrekte koolzaadvelden van Mecklenburg-Vorpommern bieden geen geschikt leefgebied voor tal van dieren. Er is een gebrek aan belangrijke voedselbronnen voor insecten, omdat veel vlinders, hommels en wilde bijen zich hebben gespecialiseerd in bijzondere planten. De afname van zangvogels en het verlies van bloeiende weiden zijn verdere voorbeelden van het feit dat pure koolzaadvelden geen optimale vorm van teelt vertegenwoordigen.

Geen genetische variabiliteit

Soortendiversiteit kan niet alleen worden overgedragen op de dieren- en plantenwereld, maar ook op het genetische niveau binnen een soort.Elke plantensoort is door zijn genen aangepast aan verschillende habitats met hun respectievelijke karakteristieke klimatologische omstandigheden. Door seksuele voortplanting ontstaan in de natuur voortdurend nieuwe genenmengsels, zodat de planten zich voortdurend kunnen aanpassen aan hun omgevingscondities. Dit effect ontbreekt in een monocultuur, omdat hier de planten van een bepaald ras genen van hetzelfde type dragen. Wanneer ze zich voortplanten, produceren ze nakomelingen met vergelijkbare kenmerken.

Zuid-Amerikaanse bananen

In de tropen zijn veel voorbeelden van de negatieve gevolgen van eenzijdig beheer. Bananen worden voornamelijk in monoculturen aangeplant op grote gebieden in Ecuador, Costa Rica en Colombia. Zuid-Amerika wordt beschouwd als een van de belangrijkste bananenexporteurs. Grote opbrengsten zijn van economisch belang, daarom wordt er over een groot areaal enkelvelds landbouw bedreven. Zo'n 99 procent van alle bananen uit de supermarkt is van het ras Cavendish. Bananen planten zich echter niet seksueel voort, maar vegetatief via scheuten. Hierdoor ontstaan massa's klonen met identiek genetisch materiaal. Alle bananenplanten worden nu bedreigd door een schimmel die zich massaal verspreidt.

ongedierte verspreid

Er is sprake van een evenwicht in de natuur, waarvan de functie gebaseerd is op een hoge mate van biodiversiteit. Hoe diverser de woonruimte is ontworpen, hoe beter deze werkt. De natuur regelt zichzelf en zorgt ervoor dat ongedierte in toom wordt gehouden. Schadelijke bacteriën, virussen, schimmels of nematoden kunnen zich bijzonder goed vermenigvuldigen in een monocultuur omdat hun natuurlijke tegenstanders worden onderdrukt. Hetzelfde effect is te zien bij grotere dieren. Veldmuizen en molkrekels overplanten in bepaalde monoculturen en verdringen de regenworm. Als de populatie van de veldmuis flink is uitgebreid, zal de bodem nog meer uitdrogen.

Tropea uien

De soort is een goed voorbeeld van kilometerslange monoculturen die zich uitstrekken over zonnige stukken kustlijn. Als bolgewas zijn ze in uitgeputte bodems bijzonder vatbaar voor nematoden. De aaltjes verspreiden zich massaal in de bodem en besmetten het wortelstelsel van de bolgewassen. Zelfs de zaailingen kunnen ernstig worden verzwakt door een nematodenplaag. De planten groeien onvolgroeid omdat hun wortels door de ernstige schade niet meer voldoende voedingsstoffen uit de grond kunnen halen. Wanneer de wortels afsterven en rotten, vinden schimmelsporen een optimale voedingsbodem. Het oogstverlies door deze gevolgen is vaak 20 procent. Alle bolgewassen dienen daarom geplant te worden in mengculturen met:

  • dille
  • kamille
  • knoflook
  • pastinaak
  • Rode biet

Tip: Voordat u weer uien kunt telen op hetzelfde areaal, dient er een teeltonderbreking van vijf jaar te zijn.

verslechtering van de bodemkwaliteit

Als dezelfde soort gedurende vele jaren in één gebied wordt aangeplant, leidt dit tot vernietiging van het natuurlijke ecosysteem. De bodem wordt eenzijdig belast en geëxploiteerd, waardoor de mineralen steeds verder afnemen. Door deze uitputting heeft vooral in de bovenste lagen de bodemkwaliteit veel te lijden. Als de grond uitgeput is, kunnen de planten niet meer optimaal groeien. In het ergste geval sterven ze af en gaat de oogst verloren. Om dit te voorkomen zijn tegenmaatregelen ter verbetering van de bodem noodzakelijk. Er moeten chemische meststoffen worden gebruikt, zodat de planten geen gebreken vertonen. Het gebruik van kunstmatige producten heeft andere negatieve gevolgen:

  • extra risicofactor voor de gezondheid
  • vervuiling van de omringende wateren
  • Vernietiging van de natuurlijke bodemfauna

Pompoenen voor Halloween

In Duitsland neemt de vraag naar pompoenen toe. De afgelopen jaren is het areaal voor verschillende soorten pompoenen met meer dan een derde toegenomen. Sinds de planten naar de zware voeders hoort, leidt een monocultuur tot intensieve bodemuitputting. Je voedingsbehoeften zijn erg hoog. Ze halen overtollige elementen uit de grond zodat ze kunnen groeien en fruit kunnen ontwikkelen. De bodem vermoeit snel wanneer één soort het hele gebied koloniseert. Pompoenen en andere komkommerachtigen zoals courgettes of komkommers hebben daardoor moeite om fruit te ontwikkelen in monoculturen. Ze hebben plantenburen nodig die nauwelijks voedingsstoffen nodig hebben.

  • Bonen planten als zwakke consument tussen pompoenen
  • Houd u aan een teeltonderbreking van vier jaar

Hogere vatbaarheid voor ziekten

Als de grond niet meer werkt, kan deze de planten geen optimale basis geven voor een gezonde groei. Ze worden aanzienlijk vatbaarder voor ziekten, wat ook kan worden toegeschreven aan de verhoogde pathogeniteit. In de bodem hopen zich steeds meer ziektekiemen op, waardoor de kans op infectie van de wortels groter wordt. Een ziekte breekt uit wanneer de plant gestrest of verzwakt is. Ze is niet in staat haar eigen verdediging op te bouwen. Zelfs winterharde soorten en variëteiten worden snel het slachtoffer van ziekteverwekkers in een eenveldseconomie. Er moeten bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, die nog meer nadelen hebben:

  • residuen op groenten en fruit
  • Ontwikkeling van antibioticaresistentie
  • vernietiging van insectendiversiteit

boomgaarden

Fruitbomen worden steeds vaker als lage stengel gekweekt in monoculturen op plantages. Deze gecultiveerde vormen zijn van economisch belang omdat de stengels gemakkelijker te oogsten zijn. Voor een extra verbetering van de oogst worden de bomen op een rij gezet. Er is concurrentie tussen de bomen en om de groei niet te laten lijden, krijgen de planten kunstmest. Perfect fruit wordt verkregen door het gebruik van pesticiden. Fruittelers hebben steeds vaker te maken met de negatieve gevolgen. Monocultuur fruitbomen zijn vatbaarder voor ziekten. Hun takken en scheuten drogen op naarmate de bodemkwaliteit gestaag verslechtert. De oogsten zijn kleiner en de vruchten ontwikkelen minder aroma.

Categorie:

Moestuin