De olijfboom wordt beschouwd als een robuuste plant die oorspronkelijk uit de milde mediterrane streken komt. Het soms barre Midden-Europese klimaat kan de boom in de problemen brengen en vatbaarder maken voor ziekten en plagen. Vooral als het in de winter nat en koud is en in de zomer regenachtig, neemt de weerstand van de olijfboom af. Als ervaren hobbytuinier trotseer je de kansen en bescherm je je olijfboom tegen schade.
De meest voorkomende ziekten van een olijfboom:
Net als plagen behoren ziekten tot de grootste bedreigingen voor de olijfboom. Er zijn typische ziekten die onder ongunstige omstandigheden kunnen optreden. Als de boom besmet is, moet u zo snel mogelijk ingrijpen. Er zijn de volgende ziekten:
- Olijfkrab
- oogvlekziekte
- brand bacterie
- vergeelde bladeren
Olijfkrab:
Olijfkanker, botanisch bekend als Pseudomonas syringae, is een bacterie die zich nestelt in de kleinste wonden en vervolgens in het weefsel nestelt. Er ontwikkelen zich gezwellen die vergelijkbaar zijn met kankergezwellen bij mensen.
De eerste tekenen van de ziekte kunnen echter worden gezien voordat de gezwellen zich ontwikkelen:
- de stam van de olijfboom vertoont donkerrode tot zwarte laesies die in het midden doorhangen en doorzakken
- de takschors wordt bruinachtig, in het late stadium scheurt de verkleuring in de lengte door
- dunnere, zwakke takken sterven volledig af, sterke takken groeien niet meer.
- de celproliferatie verschuift naar buiten, zweren worden zichtbaar
Er zijn geen klassieke geneesmiddelen tegen kanker, noch chemische noch ecologische producten. Als de boom besmet is, moet u als hovenier zelf actie ondernemen of preventief optreden. De volgende maatregelen kunnen helpen:
- Aangetaste plantendelen moeten royaal worden verwijderd en vervolgens worden verbrand
- sneden aan de olijfboom mogen alleen vooraf worden gemaakt met gedesinfecteerd snijgereedschap
- de olijfboom moet altijd worden beschermd tegen de gevolgen van regen
- Snoeien moet in het voorjaar worden gedaan, omdat er dan minder kans op blessures is
- Vorstschade zoals scheuren moet in de winter worden behandeld met wondbescherming
Oogvlekziekte:
De oogvlekkenziekte is een schimmelinfectie die ook gevreesd wordt in de grote olijfplantages van de Middellandse Zee. De ziekte kan worden geïdentificeerd door enkele klassieke symptomen:
- aangetaste bladeren hebben bruine vlekken omgeven door een lichte rand
- in het late stadium wordt het blad helemaal geel en sterft uiteindelijk af
- als de zomer vochtig en warm is, neemt het risico op infectie toe
De bestrijding van oogvlekkenziekte is zowel met geschikte fungiciden als met zorgmaatregelen mogelijk. De aanbevolen handelwijze hangt af van de omvang van de besmetting. - de belangrijkste stap is het verwijderen van alle aangetaste bladeren, die dan moeten worden verbrand
- Bladeren die in de buurt zijn gevallen, moeten ook worden verwijderd
- als de infectie de boomtop al heeft bereikt, moet een fungicide worden gebruikt
De vuurbacterie:
Een van de gevaarlijkste ziekten van de olijfboom is de vuurbacterie. De schadelijke effecten zijn zo groot dat de Europese Commissie al heeft ingegrepen toen grootschalige teeltgebieden werden getroffen. Als een olijfboom besmet is met Xylella fastidiosa, moet je ook alle olijfbomen binnen een straal van 100 meter vernietigen.
Er is geen remedie voor de brandbacterie, deze is te herkennen aan deze symptomen:
- Vuurbacteriën vestigen zich direct in het xyleem van een olijfboom
- de paden die verantwoordelijk zijn voor de toevoer van voedingsstoffen zijn op deze manier misplaatst en verstopt
- er is geen toevoer meer van voedingsstoffen en water
- alle scheuten, bladeren en bloemen eerst geel, dan verwelken en sterven
In eerste instantie zien aangetaste olijfbomen eruit alsof ze onder droogtestress staan. Helaas verschijnen de eerste symptomen pas als de infectie enkele weken of maanden geleden is. Insecten zijn de oorzaak, en met name moerasbloemplanthoppers zijn veelvoorkomende triggers. Niet alleen olijfbomen, maar ook perzik- en citroenbomen en oleanderstruiken kunnen worden aangetast.
blad vergeling:
Olijfbomen zijn relatief kalktolerant, maar ze kunnen een enorme overmaat niet aan. Het resultaat is uitgebreide bladvergeling, die niet wordt veroorzaakt door een ziekte.
Als het kalkgehalte al alkalisch is, wordt de opname van magnesium en ijzer geblokkeerd. Het resultaat is bladvergeling, wat relatief eenvoudig te diagnosticeren is:
- Delen van de bladeren worden geel, beginnend bij de punt
- Aderen van de bladeren blijven groen, waardoor een typisch mozaïekpatroon ontstaat
- Gebladerte wordt bruin en valt af
Het tekort kan op korte termijn worden gecompenseerd door het gebruik van een ijzerchelaatmeststof. Op de lange termijn moet het tekort worden gecompenseerd door aandacht te besteden aan een geschikte ondergrond. De pH moet tussen zeven en acht liggen.
Ongedierte op de olijfboom:
Ziekten zijn niet het enige probleem van de olijfboom, ook plagen spelen een grote rol. Deze omvatten vooral luizen in verschillende ondersoorten. Maar ook andere herrieschoppers kunnen de gezondheid van de olijfboom beperken:
- luizen
- wolluis
- wolluis
- bladluizen
- schaal insecten
- wijnstok snuitkever
- moerascicade
Luizen en hun ondersoorten:
Bovenal zijn er verschillende soorten luizen die problemen veroorzaken voor de olijfboom. De kleine plagen hebben extreem scherpe monddelen waarmee ze het bladweefsel blijvend beschadigen. De boom dreigt te sterven als er niets aan wordt gedaan. Verschillende luizen hebben verschillende effecten.
De bladluis:
Bladluizen eten door het gebladerte van de olijfboom en laten hun honingdauw op het blad achter. Kortom, het zijn geen plagen, maar nuttige insecten, omdat hun dauw andere dieren voedt. Bladluizen beschadigen de olijf alleen als het een afgeleefde boom is die niet meer voldoende afweert.
De bladluis kan worden geëlimineerd door de boom consequent te douchen, het gebruik van chemicaliën is niet nodig.
De wolluis:
Mealybugs, ook wel wolluis genoemd, zijn eigenlijk ook nuttig omdat ze honingdauw produceren en daardoor andere insecten voeden. Als de olijfboom besmet is met wolluizen, ontstaat er een klassiek beeld.
De insecten laten wolachtige webben achter. Een witte bekleding die een beetje doet denken aan stofvlokken onder het bed is altijd een belangrijke indicatie van een besmetting met wolluis.
schaal insecten:
De echt onaangename plagen zijn onder andere schildluizen, die nauwelijks te behandelen zijn met contactgif.webp. Een vrouwelijk schildluis legt tot 2000 eieren per jaar, dus het risico op verspreiding is groot.
In het begin merken de meeste tuinders niet wanneer olijfbomen besmet zijn met schaalinsecten. De harde schaal beschermt de insecten tegen invloeden van buitenaf, ze zuigen het sap uit de boom en verzwakken het geleidelijk. De volgende symptomen duiden op de besmetting:
- gekrulde bladeren
- gevallen bladeren
- witte laag op de bladeren
- bruine verkleuring van de bladeren
- bladeren drogen op
Behandeling van schaalinsectenplaag
In de meeste gevallen zijn chemicaliën de enige remedie voor schaalinsecten, omdat dit ongedierte erg hardnekkig is. Er zijn zogenaamde luizensticks die direct in het substraat worden gestoken. Het gif.webp dat erin zit wordt overgebracht naar het plantensap zonder de olijfboom zelf te beschadigen. De insecten nemen het sap echter op en sterven af.
Bijzonder kwetsbaar in winterkwartieren
De olijfboom is geen vriend van de strenge Europese winter. Olijfbomen zijn niet gewend aan winterrust, dus worden ze zwakker en vatbaarder voor ziekten.
Als er tijdens de winterstop wolluizen of hun eitjes worden gesignaleerd, verminder ze dan eerst met een borstel en een krachtige douche. Wasachtige wolluizen kunnen worden verwijderd met een wattenstaafje gedrenkt in alcohol.
Als de symptomen ernstig zijn, kan het ook nodig zijn om met olie te sproeien, omdat de behandeling het ongedierte verstikt. Een andere natuurlijke behandelmethode is het gebruik van Australische lieveheersbeestjes.
wijnstok snuitkever:
De snuitkever is ongeveer tien millimeter lang en zwart van kleur. Ze reizen in het donker op zoek naar voedsel. Een groenblijvende olijfboom is precies wat je zoekt. U kunt de besmetting herkennen aan de volgende symptomen:
- volwassen kevers laten sporen achter op de bladeren
- de witte stip in het wortelgebied kan een cluster eieren zijn
- Deficiëntieverschijnselen veroorzaken hangende scheuten en bladeren
De bestrijding van de snuitkever is mogelijk met milieuvriendelijke methoden. Terwijl de volwassen kever zwart is, is het vooral de witte stip, de larve, die de boom kan beschadigen. Nematoden helpen hier tegen. Dit zijn rondwormen die op de larven jagen.
Ook houtwol kan helpen tegen de parasiet. Een emmer die ermee gevuld is, trekt de snuitkever aan. Je herkent het succes aan het feit dat de houtkrullen steeds zwarter worden omdat de kever ze heeft gekoloniseerd.
moerascicade
De moerasbloemplanthopper is pas sinds een paar jaar een gevreesde plaag op olijfbomen. Terwijl de ene of de andere witte vlek nog ongevaarlijk is, kan een zware plaag leiden tot duidelijke symptomen. Vooral de overdracht van de brandbacterie is een gevreesde complicatie van de moerasbloemsprinkhaan.
De volgende symptomen duiden op het ongedierte:
- volwassen insecten zijn duidelijk zichtbaar. Ze zijn donkerbruin tot zwart van kleur en langwerpig van vorm
- witte coating en puisten duiden op de besmetting
- Behandeling is mogelijk met vangplaten, omdat de vrouwtjes dan geen eieren kunnen leggen
- Je kunt eindelijk witte aanslag verwijderen met de douche