De appel was en is de favoriete vrucht van de Duitser. En het is onwaarschijnlijk dat er in de toekomst iets zal veranderen. Hoewel er meestal maar een handvol variëteiten op de markt te vinden zijn, bestrijkt het aantal bestaande en ook in een of andere vorm gekweekte variëteiten een veel groter assortiment. Hoeveel appelrassen zijn er in Duitsland en wereldwijd?
appelsoorten
Een nauwkeurige bepaling van de soorten die wereldwijd voorkomen, is eenvoudigweg onmogelijk. De reden hiervoor zijn de talloze gecultiveerde vormen die jaarlijks worden toegevoegd. Ze moeten de appel in een of andere vorm "verbeteren", d.w.z. de smaak, consistentie of houdbaarheid op een voordelige manier veranderen. Daarnaast speelt in de huidige monocultuurteelt het vraagstuk van resistentie tegen ziekteverwekkers een steeds grotere rol. Sommige van de nieuwe cultivars vestigen zich, terwijl andere snel verdwijnen. Bovendien worden oude traditionele variëteiten herhaaldelijk vergeten en verdwijnen ze soms helemaal. Ten slotte is er geen centraal kantoor dat alle wereldwijd veredelde en geteelde appelrassen registreert en archiveert.
Hoeveel appels zijn er op de wereld?
Als je wilt weten hoe divers de wereld van appels werkelijk is, moet je vertrouwen op schattingen. De verantwoordelijke autoriteit in Duitsland, het Federaal Agentschap voor Landbouw en Voedsel, schat het aantal bestaande appelrassen in de wereld op ongeveer 20.000. Andere plaatsen daarentegen corrigeren dit aantal weer naar boven en komen uit op zo'n 30.000.
Appelrassen in Duitsland
Als je nu naar Duitsland kijkt, wordt dit getal echter snel in perspectief geplaatst. Aangenomen wordt dat er in de verschillende moestuinen zo'n 1.600 tot 2.000 appelrassen worden geteeld. De achteruitgang lijkt nog angstaanjagender als je je nu richt op de economisch relevante rassen:
- Slechts 70 variëteiten in de commerciële fruitteelt
- Slechts ongeveer 20 van hen zijn kwantitatief significant
- Het merendeel van de verkochte appels is van slechts 4 soorten
Gebrek aan cultivardiversiteit
Als u zich uw laatste bezoek aan de supermarkt of de groente- en fruithandelaar herinnert, merkt u hoe groot het assortiment in totaal is, maar hoe weinig soorten het assortiment uitmaken. Volgens een onderzoek van het Federaal Agentschap voor Landbouw en Voeding in 2015/2016 werd meer dan de helft van de verkochte hoeveelheid verkregen van de volgende cultivars:
- Elstar (marktaandeel 17,9 procent)
- Rode Prins (14,7 procent)
- Jonagored (14,5 procent)
- Braeburn (11,5 procent)
Daarnaast zaten Jonagold met 8,2 procent en Gala met 7,1 procent nog relatief dicht bij de 10 procent. Alle andere appelmarktaandelen waren aanzienlijk lager in de midden tot lage eencijferige cijfers.
Oorzaken van achteruitgang van cultivars
Iedereen die oudere appelrassen kent van hun grootouders of zelfs van hun eigen weideboomgaard, die tot enkele decennia geleden wijdverbreid waren, krijgt namen als
- boskoop
- Cox Oranje
- gouden Parmezaanse kaas
- Witte heldere appel
en andere komen nog steeds veel voor. Sommige van deze oude variëteiten werden eeuwenlang gekweekt en hadden altijd bestaansrecht. De appels verschillen in hun rijpheid (bv. heldere appels in het late voorjaar), hun bewaarbaarheid (bv. Boskoop in een koude kelder tot eind februari) of hun gebruik (bv. Cox orange eerder dan een typische cakeappel). In tijden van afnemende zelfvoorziening en steeds betere, technisch geperfectioneerde opbergmogelijkheden spelen deze criteria nauwelijks meer een rol. Men kan zeker tot de conclusie komen dat de maatschappelijke en technische ontwikkelingen van de laatste decennia hebben bijgedragen aan het teruglopen van het aantal appelrassen afkomstig uit Duitsland.
