Help de ontwikkeling van de site en deelt het artikel met vrienden!
De ranonkel of Aziatische boterbloem (bot. Ranunculus asiaticus) is een populaire sierplant uit de soortenrijke boterbloemfamilie (bot. Ranunculaceae). De voorjaarsbloeier wordt in tuinen en parken aangeplant vanwege zijn grote bloemen die doen denken aan hybride theeroosjes, maar kan ook als balkon- of kamerplant worden gekweekt. Er zijn nu enkele honderden cultivars van ranonkels uit Azië, maar ze zijn allemaal giftig voor mens en dier.
Hoe giftig zijn ranonkels?
Zelfs als de tere bloemhoofdjes die in prachtige kleuren bloeien, doen denken aan eetbare rozen: zoals alle boterbloemplanten bevat ranonkel het giftige glycosiden van het type amygdaline, dat bijvoorbeeld ook blauwzuur omvat. Het toxine protoanemonine of ranunculol, dat typisch is voor alle leden van de boterbloemfamilie, is bijzonder effectief. Dit heeft een bijtend effect en komt vrij als gevolg van een verwonding aan de plant - bijvoorbeeld door het plukken, afscheuren of afsnijden van delen van de plant.
Protoanemonine komt in alle delen van de plant voor, maar vooral in de wortelstokken, bladeren en bloemen. Zodra deze echter zijn opgedroogd (bijvoorbeeld na het maaien van een weiland), verliest het toxine zijn effect, omdat het door dit proces wordt omgezet in niet-toxisch anemonine.
tip: Verwar ranonkel niet met de geelbloeiende ranonkelstruik (bot. Kerria japonica)! In tegenstelling tot de boterbloemen zijn alleen de zaden van de kerrie, die tot de rozenfamilie behoort en ook wel bekend staat als de gouden roos of Japanse gouden roos, giftig.
risicogroepen
Ranonkel is vooral gevaarlijk voor kleine kinderen en huisdieren zoals katten, honden en kleinere knaagdieren zoals konijnen of cavia's. Hoe jonger het kind of dier, hoe groter de kans dat ze de felgekleurde bloesems of andere gemakkelijk toegankelijke plantendelen proberen vanwege hun nieuwsgierigheid en onervarenheid. Als gevolg hiervan kan vergiftiging optreden, die in de regel zelden levensbedreigend is.
Ranunculus is licht giftig vanwege de lage niveaus van protoanemonine, dus voor ernstige of dodelijke vergiftiging zouden extreem grote hoeveelheden moeten worden ingenomen. Dit is echter onwaarschijnlijk vanwege de scherpe, bittere smaak van de plant. Kleine dieren - zoals knaagdieren of katten - hebben echter slechts kleine hoeveelheden van het toxine nodig vanwege hun lage lichaamsgewicht, zodat in zeldzame gevallen sterfgevallen als gevolg van respiratoire insufficiëntie en circulatoire insufficiëntie zijn gemeld.
merk op: De boterbloemplant is ook problematisch voor paarden: zelfs een klein stukje wortel is genoeg om het dier te laten sterven aan ademhalingsverlamming.
Mensen
Iedereen die een deel van de knol of delen van de plant bovengronds zoals bladeren en bloemen heeft gegeten, moet rekening houden met mogelijke vergiftigingsverschijnselen. De gif.webpstoffen die erin zitten tasten - afhankelijk van de constitutie, het lichaamsgewicht en de inname - het zenuwstelsel aan, en het lichaam probeert de schadelijke stoffen kwijt te raken.
symptomen
De volgende symptomen kunnen optreden als gevolg van ranonkelvergiftiging:
- Misselijkheid, vaak geassocieerd met braken en/of diarree
- Spasmen in het maagdarmkanaal
- verhoogde speekselvloed
- duizeligheid
- Beven
- tekenen van verlamming
- hoofdpijn
- Bloeden, vooral op de slijmvliezen
- toegenomen zweten
- flauwvallen
Niet alle genoemde klachten hoeven tegelijkertijd te voorkomen, meestal treden slechts één tot vier of vijf van de genoemde symptomen op. Aangezien dit ook niet-specifieke ziekteverschijnselen zijn, waarachter zich ook andere gezondheidsproblemen kunnen voordoen, moet de zieke worden ondervraagd - als er geen ranonkelconsumptie werd waargenomen. Daarnaast moet aandacht worden besteed aan de componenten van braaksel, dat bij een vermoeden van vergiftiging delen van de giftige ranonkel zou moeten bevatten, zoals stukjes bloemen of bladeren.
boterbloem dermatitis
Omdat het toxine ranunculol al vrijkomt bij verwonding van de plant, treden bij mensen met een gevoelige huid ook vergiftigingsverschijnselen op de huid of slijmvliezen op bij het snijden van ranonkels (bijvoorbeeld als snijbloem voor op de vaas). Deze manifesteren zich in de vorm van jeuk, roodheid of, in ernstigere gevallen, blaarvorming. Artsen noemen deze externe vergiftiging ook weide- of boterbloemdermatitis.
Eerste hulp
Als uw kind de giftige ranonkel heeft geproefd en zich nu onwel voelt of een of meer van de hierboven beschreven vergiftigingsverschijnselen vertoont, kunt u hem het beste helpen volgens onderstaand schema:
- Neem contact op met het antigif.webpcentrum
- geef veel water (niet-koolzuurhoudend!) of thee te drinken
- waardoor de ingenomen gif.webpstoffen worden verdund
- geen melk!
- Laat de getroffen persoon nooit braken
- als u moet overgeven, pas dan op dat u het braaksel niet inademt
- Dien houtskooltabletten toe om gif.webpstoffen te binden
- Raadpleeg een kinderarts of huisarts
Om het in de eerste plaats niet zo ver te laten komen, laat je kinderen zien welke planten in de tuin en thuis giftig zijn en leg je uit wat er kan gebeuren als ze worden opgegeten. Houd daarnaast altijd kleine kinderen in de gaten of plant in de eerste plaats geen gevaarlijke planten.
dieren
De symptomen van vergiftiging bij dieren zijn vergelijkbaar met die bij mensen. Of en hoe ernstig de tekenen van ranonkelvergiftiging optreden, hangt af van de geconsumeerde hoeveelheid en het gewicht van het dier: een kleine hond van slechts twee tot vier kilogram reageert met zekerheid heftiger op dezelfde geconsumeerde hoeveelheid dan een grote hond van 40 of 50 kilogram lichaamsgewicht.
symptomen
Een eerste indicatie van mogelijke vergiftiging is meer drinken, vooral bij honden. Andere typische vergiftigingssymptomen zijn:
- apathie/onverschilligheid
- kortademigheid
- Diarree en/of braken, mogelijk bloederig
- verhoogde speekselvloed
- tremoren en/of convulsies
- Coördinatieproblemen: dier is duizelig, valt de hele tijd neer
- bleek tot blauw verkleurde slijmvliezen
- verhoogde hartslag
- schok
- flauwvallen tot het punt van de dood
Houd er rekening mee dat niet alle tekens tegelijk hoeven te verschijnen. In plaats daarvan verschijnen alleen bepaalde kenmerken, afhankelijk van de mate van intoxicatie.
Eerste hulp
In geval van vergiftiging kunt u uw huisdier het beste als volgt helpen:
- drink veel water
- Dien houtskooltabletten toe om gif.webpstoffen te binden
- Houd dieren warm met dekens
- pas op dat u niet stikt in braaksel
- direct naar de dierenarts/dierenkliniek brengen
tip: Huisdieren knabbelen graag aan planten, ook al zijn ze, zoals ranonkels, giftig! Katten en honden die voornamelijk binnenshuis worden gehouden, hebben vaak geen instinctief waarschuwingssysteem meer dat hen weghoudt van giftige planten. Daarom mogen in een katten- of hondenhuishouden alleen onschadelijke planten worden gekweekt.
Ranonkel als medicinale plant?
Vroeger werd gedroogde ranonkel soms gebruikt in de volksgeneeskunde om huidziekten (vooral wratten) en klassieke veelvoorkomende ziekten zoals reuma of artritis te behandelen. Dergelijke informatie is tegenwoordig nog steeds op internet te vinden, daarom zijn veel mensen die advies zoeken in de war over de werkelijke toxiciteit van de plant.
In feite raden experts tegenwoordig medicinaal gebruik van de vaste plant af, omdat het gewenste effect hoogstwaarschijnlijk niet zal optreden - ranonkel is immers giftig, daarom zijn er gevaren zoals de genoemde vergiftigingssymptomen. Voor de genoemde ziekten zijn er veel betere en niet-toxische kruidenalternatieven.
merk op: Houd er rekening mee dat dit artikel geenszins een vervanging is voor een doktersbezoek. Er is geen garantie voor de juistheid van medische verklaringen.
Gedetailleerde informatie over eerste hulp bij vergiftiging en belangrijke informatie over de antigif.webpcentra vindt u hier.