Help de ontwikkeling van de site en deelt het artikel met vrienden!
De tuinman kan zich tijdens de bloeiperiode in het voorjaar al verheugen op een rijke fruitoogst. Appels, peren en dergelijke lopen echter risico als schimmelziekten zich snel verspreiden, met name als gevolg van verkeerde verzorging, een ongeschikte standplaats of tijdens een natte zomer. Boom- en fruitvriendelijke tegenmaatregelen helpen alleen als de schade vroeg wordt ontdekt. Chemische sprays zouden daarentegen de uitzondering moeten blijven, vooral in hobbytuinen en boomgaarden.
schimmelziekten van bomen
oorzaken
Paddenstoelen en bomen hebben altijd een vaak onmisbaar, maar soms fataal bondgenootschap gevormd. Waar veel bosschimmels samenleven met sommige boomsoorten in een symbiose die waardevol en vitaal is voor beide partners, veroorzaken andere schimmels op fruitbomen ernstige ziekten. Bij deze soorten is de ziekteverwekker vaak niet zichtbaar voor het blote oog, alleen de symptomen en de gevolgen van zijn invasie en groei zijn zichtbaar voor de kijker.
Schimmelziekten komen zelden “zomaar” voor, maar hebben altijd een oorzaak. Deze moeten worden herkend en geëlimineerd om het probleem onder controle te krijgen en de aangetaste bomen met succes te behandelen. Infecties met ongewenste schimmelpathogenen komen vooral voor bij deze gelegenheden:
- vochtigheid: bijvoorbeeld in regenachtige zomers of natte winters
- verwondingen: bijvoorbeeld als gevolg van snoeien bij vochtig weer
- vorst: als de bast barst bij strenge vorst en zonneschijn tegelijk, kunnen schimmels binnendringen
- bloesem: schimmelziekteverwekkers infecteren de fruitboombloesem, ziekte wordt vaak pas zichtbaar als de vrucht rijp is
- bladeren: geïnfecteerd gebladerte achtergelaten in de herfst of gebruikt voor mulchen brengt schimmelsporen over
- snoeien: zelden gesnoeide bomen ontwikkelen dichte kronen die door niet uitdrogend vocht een voedingsbodem vormen voor schimmelziekten
- plantafstand: korte plantafstand bevordert schimmelinfecties
Bovendien infecteren schimmels eerder beschadigde bomen bijzonder vaak. Fruitbomen die verzwakt zijn door een ongeschikte standplaats en/of gebrekkige verzorging behoren tot de risicogroep voor een schimmelaantasting: de natuurlijke afweermechanismen van deze bomen zijn immers niet meer in staat de ziekteverwekkers tegen te gaan.
Prunus avium, wilde kers, zoete kers
Voorkomen
Als u de oorzaken van mogelijke schimmelziekten kent, kunt u deze met passende preventieve maatregelen tegengaan. Deze omvatten vooral:
- Naleving van de aanbevolen plantafstand
- Een geschikte locatie kiezen (zonnig, beschut, niet te vochtig)
- regelmatig snoeien om uit te dunnen
- Behandeling van snijwonden (bijv. door borstelen met boomsap)
- Verwijderen en afvoeren van herfstbladeren (eventueel bij het huisvuil)
- Behoeftezorg (water geven, bemesten)
- Overaanbod is net zo schadelijk als onderaanbod
Verder dient u bij het snoeien van fruitbomen altijd uitsluitend scherpe en altijd gedesinfecteerde snijgereedschappen te gebruiken om overdracht van de ene boom naar de andere op deze route te voorkomen. Hiervoor is bijvoorbeeld een oplossing van ten minste 70% alcohol geschikt.
tip: Sommige fruitsoorten zijn bijzonder gevoelig voor bepaalde schimmelziekten. In plaats van ze steeds opnieuw te bestrijden, is het beter om vanaf het begin bij het planten resistente rassen te kiezen. Dit geldt bijvoorbeeld voor schurftresistente appelrassen, meeldauwresistente kruisbessenrassen of zoetzure kersen die minder gevoelig zijn voor Monilia.
Identificeer de 10 meest voorkomende schimmelziekten op fruitbomen
Er zijn talloze schimmelpathogenen, maar die vallen liever alleen bepaalde of verwante fruitsoorten aan. Anderen zijn uitsluitend te vinden op bessen of pitvruchten. Sommige ziekteverwekkers zijn echter echte generalisten en stoppen bij geen enkele fruitboom. Dit omvat bijvoorbeeld de wijdverbreide Monilia-vruchtrot. Op dit punt leggen we kort de 10 meest voorkomende schimmelziekten op fruitbomen uit, hoe je ze kunt herkennen en bestrijden.
1. Appelschurft
Schurftziekte, veroorzaakt door de schimmel Venturia inaequalis, treft vooral appelbomen, maar kan ook voorkomen bij peren, kersen en perziken. De ziekte manifesteert zich door bruinzwarte gevlekte bladeren die snel afvallen en later stervormige scheuren op de vrucht. De vruchten zijn in principe nog eetbaar, maar rotten snel en kunnen daarom niet worden bewaard.
Schurft ontstaat vooral na een zacht en nat voorjaar en wanneer de bomen te dicht groeien door onvoldoende snoei en daardoor slecht drogen. Plant bij voorkeur resistente of niet-gevoelige rassen. Behandel een aangetaste fruitboom met een koperhoudend fungicide en de gevallen bladeren moeten worden verwijderd en weggegooid - de schimmelsporen overwinteren erin.
2. Perenraspen
Perenroest treft alleen perenbomen, die vanaf mei opvallende, wratvormige en geelbruine vlekken op het blad krijgen. De ziekte beïnvloedt echter niet alleen de ontwikkeling van het gebladerte, maar ook de groei en de fruitoogst. Aangetaste bomen terugsnoeien tot gezond hout en het maaisel weggooien met het huisvuil of verbranden. Omdat de veroorzakende schimmel overwintert op aangrenzende jeneverbesstruiken, moet je ze ook verwijderen.
3. Bladkleur
Je herkent de bladbruine kleur aan het gelijknamige bruine blad, dat midden in de zomer voortijdig uitvalt. De vruchten van geïnfecteerde bomen zijn niet eetbaar en moeten, net als het aangetaste blad, zo vroeg mogelijk worden verwijderd en weggegooid - maar zeker niet in de compost! Een sterke snoei is essentieel. De ziekteverwekker treft vooral kersen, abrikozen en kweeperen, maar soms ook appel- en perenbomen.
Bladbruin op een kweepeerblad
4. Echte meeldauw
Echte meeldauwziekten komen ook veel voor op fruitbomen. De tuinman maakt echter onderscheid tussen twee vormen: echte meeldauw, ook bekend als meeldauw bij mooi weer, komt vooral voor bij warm weer en zonneschijn. Het wordt getoond door een witachtige groei van schimmel op bladeren en scheuten, die gemakkelijk met de vingers kan worden afgeveegd. de valse meeldauw Aan de andere kant verschijnt het in koele en regenachtige zomers wanneer de bladeren geen mogelijkheid hebben om af te drogen en de schimmelsporen kunnen binnendringen.
De zogenaamde echte appelmeeldauw verschijnt vroeg op de jonge bladeren, omdat hij in zijn bladschubben direct aan de boom overwintert. Verwijder de aangetaste bladeren en besproei de bomen meerdere keren, om de paar dagen, met een mengsel van volle melk/rauwe melk en water (1 deel water, 5 delen melk) of wei en water (verhouding 1:1). Als dit huismiddeltje niet helpt, kun je een fungicide gebruiken. Geef bij het planten de voorkeur aan appelrassen die resistent zijn tegen echte meeldauw.
5. Monilia vruchtrot
De vruchtrot veroorzaakt door schimmels van het geslacht Monilia treft bijna alle soorten fruit die in Duitsland worden geteeld. Symptomen van de ziekte zijn de kenmerkende rotte plekken met de ronde kussens van schimmel. De vruchten zijn niet meer eetbaar en moeten worden verwijderd en weggegooid met het huisvuil. Om Monilia-fruitrot te voorkomen, mag u in de wintermaanden geen overgebleven fruit (zogenaamde "fruitmummies") laten hangen, maar in de herfst weggooien, net als het blad.
6. Fruitboomkanker
Vruchtboomkanker, die veel en vooral voorkomt bij appel- en perenbomen, wordt veroorzaakt door schimmels van de soort Nectria galligena. Het komt vooral voor in regio's met veel regen. Typische kenmerken van een infectie zijn:
- verzonken, bruinrode vlekken op de bast
- krakende schors
- verwelkende takken en scheuten
- uitpuilend
De ziekte is alleen te bestrijden door aangetaste delen van de plant volledig te verwijderen, waarbij je grotere wonden na het snoeien moet behandelen met een wondkit. Om herinfectie te voorkomen, moet u het maaisel, het aangetaste fruit en de gevallen bladeren weggooien.
Fruitboomkanker op een appelboom
7. Rode pustuleuze ziekte
Vooral steenvruchten van het geslacht Prunus, zoals pruimen en abrikozen, maar ook kersen en alle soorten pit- en notenfruit kunnen worden aangetast door ziekteverwekkers van de roodpuistziekte. Deze dringen levende bomen binnen via dode plantendelen - zoals twijgen en takken die in de winter zijn ingevroren of fruitmummies - en tasten vanaf hier gezonde delen van de plant aan. Om dit te voorkomen, moet u dode takken en twijgen altijd wegknippen en geen stompjes achterlaten.
8. Roetvlekziekte
Als er een zwart, roetlaagje op rijp fruit verschijnt, is het de roetvlekziekte. De vlekken zijn slechts oppervlakkig op de fruitschil en kunnen worden verwijderd door grondig te wassen. Eenmaal verwijderd, kunt u veilig besmet fruit eten. De ziekte is niet te bestrijden, ze kan alleen worden voorkomen door passende maatregelen te nemen. Aangetaste vruchten moeten altijd worden verwijderd.
9. Spuitvlekkenziekte
De zogenaamde sproeivlekziekte komt alleen voor bij zoetzure kersen. De behandeling wordt uitgevoerd door het gebruik van kruidentonics, die u in speciaalzaken kunt kopen of zelf kunt bereiden. Paardenstaartbouillon bijvoorbeeld is over het algemeen effectief gebleken bij het bestrijden van schimmelziekten, maar het moet vroeg en preventief worden gebruikt.
De sproeivlekziekteverwekker overwintert altijd in gevallen gebladerte en besmet de bomen het volgende voorjaar rond de bloeitijd opnieuw. Om deze reden moeten de oude bladeren zorgvuldig worden verzameld en in de herfst worden weggegooid.
10. Verticillium verwelkingsziekte
In tegenstelling tot veel andere schimmelpathogenen dringen Verticillium-schimmels de fruitboom niet binnen via de bladeren of verwondingen aan de bast of het hout, maar vanaf de grond. Ze dringen de paden binnen door schade aan de wortels en verstoppen deze, zodat aangetaste fruitbomen plotseling beginnen te verwelken. De tekenen van verwelking verschijnen eerst op afzonderlijke takken, maar verspreidden zich al snel naar de hele boom. Een redding is meestal niet mogelijk, zodat alleen de opruiming overblijft. Verticilliumverwelking wordt meestal veroorzaakt door een te vochtig substraat of wateroverlast.
Verticillium in taksnede
tip: Schimmelziekten kunnen worden voorkomen door de bomen niet te snoeien als het regent of bij vochtig weer. Ook bij vorst moet de snoeischaar in de schuur blijven staan.